Przede wszystkim jest smaczny i zdrowy, ma charakterystyczną konsystencję, jest słodki. Znany jest od bardzo dawna niemal na całym świecie i zawsze pełnił niezwykle doniosłą rolę ze względu na swoje właściwości lecznicze, odżywcze, oraz niebagatelną rolę w gospodarce. Przez bardzo długi okres był jedynym źródłem cukru dla człowieka. Polska przez starożytnych kronikarzy była nazywana kraina miodem i mlekiem płynącą, a tradycyjne bartnictwo stanowiło jedną z najważniejszych profesji. Bez miodu nie można było się obejść.

Miód, wg dyrektywy Unii Europejskiej 2001/110EC, jest naturalną słodką substancją wytworzoną przez pszczoły Apis mellifera z nektaru roślin lub wydzielin owadów wysysających soki z żywych części roślin, które pszczoły zbierają, przerabiają przez łączenie ze specyficznymi substancjami własnymi, składają, odwadniają, gromadzą i pozostawiają do dojrzewania w plastrach. Ze względu na to nie można uznać za miód np. ziołomiodów.

Miód zasadniczo dzieli się ze względu na materiał jaki pszczoły używają do jego wytworzenia. Może być zatem nektarowy, czyli wyprodukowany z nektaru roślin owadopylnych, lub spadziowy, czyli na bazie wydzielin mszyc żerujących na drzewach iglastych lub liściastych. Występuje również miód nektarowo-spadziowy.

• Miód nektarowy– charakteryzuje się znacznym zróżnicowaniem barwy od jasnożółtej do ciemnoherbacianej. Ma zapach mniej lub bardziej intensywny zbliżony do zapachu nektarów z których powstał. Smak miodu także może być różny, na ogół jest łagodny. Skład chemiczny jest bardzo zróżnicowany. Przyczyną tego jest nektar kwiatowy, który pochodzi od wielu roślin miododajnych. Miody z pełni lata charakteryzują się najwyższą aktywnością enzymów. Zawartość soli mineralnych jest większa w porównaniu z miodami wiosennymi.

• Miód spadziowy – charakteryzuje się brunatną barwą, często z zielonkawym odcieniem. Zapach bardzo słabo wyczuwalny, lekko korzenny. Miody spadziowe wyróżniają się najwyższą zawartością soli mineralnych i zasadniczo krystalizują dłużej.

Miód ma konsystencję kleistą, lejącą (patoka) lub skrystalizowaną (krupiec). Proces krystalizacji jest zjawiskiem naturalnym i spodziewanym, wynika ze zmian w proporcjach glukozy i fruktozy i absolutnie nie świadczy o utracie jakości. Miód w zależności od temperatury przechowywania krystalizuje od kilku tygodni do kilku miesięcy. Obawy mogą budzić miody wolno lub zupełnie nie krystalizujące – jakie niekiedy widzimy na półkach supermarketów.

Podstawowym surowcem do produkcji miodu nektarowego jest nektar wytwarzany przez nektarniki kwiatów. Pamiętać należy o tym jak niezwykle pracochłonny jest to proces. Aby wytworzyć 30 kg miodu, pszczoła musi zgromadzić około 60 kg nektaru kwiatowego. Substancja ta zwabia owady zapylające, swą wonią i wysoką koncentracją cukru. Odmiana miodu nektarowego zależy od gatunku rośliny z jakiej pszczoła pobrała nektar. Aby można było mówić o konkretnej odmianie miodu, w jego składzie powinno się znaleźć ponad 40% konkretnego nektaru – nie da się jednak tego stwierdzić wyłącznie organoleptycznie.  Tylko wyspecjalizowane laboratorium może szczegółowo określić skład . R

Różnorodne odmiany miodu nektarowego np.:

• rzepakowy
• akacjowy
• lipowy
• gryczany
• wrzosowy
• wielokwiatowy

Właściwości i zastosowanie miodu:

• środek odżywczy, wzmacniający
• działa przeciw bakteryjnie, gojąco
• działa odtruwająco i neutralizująco na wiele toksyn
• pobudza odporność
• wpływa korzystnie na metabolizm komórkowy i układowy
• stosowany w leczeniu schorzeń przewodu pokarmowego: żołądka, jelit, wątroby
• w schorzeniach układu krążenia: miażdżyca
• stosowany w leczeniu schorzeń układu nerwowego: nerwica
• w schorzeniach układu oddechowego np. grypa, przeziębienie, krótkotrwałe oraz nawracające zapalenie gardła
• w schorzeniach układu moczowego
• stosowany zewnętrznie na rany i oparzenia

Bardzo ważne!

Pamiętać należy, że wymienione właściwości miodu ulegają zniszczeniu, jeśli będziemy go mocno podgrzewać, gotować czy rozpuszczać w gorącej wodzie.

Skład chemiczny miodu:

Miód to głównie źródło świetnie przyswajalnej energii pod postacią glukozy i fruktozy. Zawiera 70% węglowodanów w postaci cukrów prostych – glukozy i fruktozy oraz maltozy, a także sacharozę – czyli dwucukru, kwasy organiczne, biopierwiastki, olejki eteryczne, flawony: rutynę i inhibinę, enzymy, mikro- i makroelementy, witaminy i inne. Na smak i aromat miodu największy wpływ mają zawarte w nim kwasy, najczęściej są to kwasy jabłkowe, cytrynowe, glukonowe, oraz olejki eteryczne. Barwa zależy od przewagi konkretnego barwnika, np. beta-karoten, lub ksantofil.

Szereg działań miodu związana jest z obecnością w nim cennych enzymów dodawanych przez pszczoły, takich jak: diastaza, inwertaza, katalaza, fosfotaza. Pod tymi tajemniczymi nazwami kryją się substancje przyśpieszające zachodzące w organizmie reakcje chemiczne m.in: rozkładają cukier, czy usuwają toksyny. Wg Polskiej Normy zawartość wody w dojrzałym miodzie nie może przekraczać 20% (za wyjątkiem miodu wrzosowego, gdzie dopuszczone jest 23%). Cennymi składnikami miodu są: mikro- i makroelementy (ok.30 pierwiastków), a najważniejsze to: żelazo, magnez, mangan, kobalt.

Poglądowy rozkład elementów chemicznych w miodzie:

• woda – 18%
• glukoza – 30%
• fruktoza – 39%
• sacharoza – 1,3%
• wielocukry – 8 %
• kwasy organiczne – 1,2%
• aminokwasy – 1%
• biopierwiastki – 0,3 %
• białka, substancje mineralne – 1%
• enzymy, hormony, witaminy – 2%
• tłuszcze – 0 %

Aby uznać miód za pełnowartościowy musi on spełniać określone kryteria: zawartość wody nie przekraczająca 21%, zawartość cukrów redukcyjnych min. 65%, zawartość sacharozy max 10%, kwasowość 0-40 meq/kg, liczba diastazowa nie mniejsza niż 8LD (ilość enzymów), HMF poniżej 40mg/kg, przewodność elektryczna 6-8 ( dla miodów spadziowych 10 )

 Aktywność biologiczna miodu

Dominująca zawartość cukrów prostych w miodzie decyduje o jego właściwościach. W przeciwieństwie do cukrów złożonych ( np. cukru buraczanego) glukoza i fruktoza są bardzo szybko wchłaniane przez organizm, gdzie w zależności od potrzeb przetwarzane są bezpośrednio w energię lub odkładane w wątrobie w postaci glikogenu, który stanowi energię odłożoną „na później” – stąd duże zainteresowanie miodem przez sportowców i ludzi ciężko pracujących, zarówno fizycznie jak psychicznie.
Ważnym elementem miodu, korzystnie wpływającym na człowieka,  jest jego właściwość detoksykacyjna i regulująca wynikająca głównie z obecności choliny i jej estrów. Ta substancja „witaminopodobna” nadal nie jest ostatecznie zbadana, ale bezdyskusyjnie jest niezbędna dla prawidłowego rozwoju organizmu. Jony metali zawarte w miodzie stymulują produkcję czerwonych ciałek krwi i hemoglobiny.
Wartość kaloryczna 100 g miodu waha się w granicach 320–330 kcal.
U dzieci spożycie miodu wzmaga rozwój umysłowy i zwiększa odporność na choroby. Dzieci w wieku 1–4 lat powinny dostawać 7 g (1 łyżeczka) dziennie; dzieci w wieku 5–12 lat powinny spożywać 15–40 g miodu dziennie. Nie należy podawać miodu dzieciom poniżej 1 roku życia.